Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim

"... hayatta 'de' sorunu"

Basında günlük gazetelerimizden birinde bir yazarımız, beni de fevkalâde rahatsız eden "de problemi"ni ele almış. Sözü uzatmadan onu aynen nakletmek ve paylaşmak istiyorum. H. E. Saygılarımla...
***

"Ülke ve magazin gündeminde, ekonomi gündeminde, şimdi aklıma gelmeyen birçok gündemde, eminim ki başka sorunlar vardır; ama ben bugün ‘de’ sorunundan söz edeceğim.

Türkçe âlimi değilim, yazım hatalarım da olmuştur, ama ben bu ‘de’ meselesine takığım. Aman ‘de’ deyip geçebilirsiniz oysa ‘de’ meselesi çok derinlerde…

Galiba ilkokulda öğretiyorlardı, ‘dahi’ anlamına gelen ‘de’ler ayrı yazılır diye. Hani ‘evdeyim’ derken ‘de’leri kelimelerle yapışık kardeş yapıp, birleştiriyorduk da, ‘ben de özledim ben de’ derken ayrı yazıyorduk. Lakin hemen arkasından gelen ‘resmin var şu an elimde’ derken elimde’nin ‘de’sini ayırmıyorduk. Oysa yurdum insanı, sanıyorum ki, ayırımcı değil, birleştirici unsurları sevdiğinden, aslında dahi anlamına gelen ve kendi başına bir varoluşa haiz olması gereken ‘de’leri de ana-kelimeye bağlamayı seviyor. Dahi anlamına gelen ‘de’ler birleşik yazılıyor. Seyirci kareoke yapsın diye, şarkı yarışmalarında yayınlanan şarkı sözlerinde, o ‘de’ler birleştiriliyor ve bana da olanlar oluyor. ‘Dalgalandım da duruldum’ yerine ekranda ‘dalgalandımda’ satırını gördüğümde, ruhum bir işkencecinin elindeymişçesine daralıyor, bodoslama televizyona saldırmak, o ‘de’leri kanırta kanırta ana-kelimeden koparıp, sonra da ana-kelimeyi ve ‘de’leri özgürlüğüne kavuşturmak istiyorum, lakin elimde değil… Telefon açıp, şu ‘de’leri n’olur ayırın desem, beni deli sanacaklar, sansınlar da, ben ‘de’ sorunumu telefona çıkan kıza anlatırken, kız muhtemelen telefonu yüzüme kapatacak ve ben telefonu telsizinden kıracağım.

‘De’ üzerinde durulmalı. Çünkü bir takı olan ‘de’ başlı başına bir anlam farklılığı yaratıyor. Miniminnacık oluşuna aldırmayın, yarattığı etki öyle büyük ki… Mesela ‘seni seviyorum’ derse âşık, sevgili ‘ben de seni seviyorum’ yanıtını verirse, soruyorum etkisi aynı mıdır? İlki kadar güçlü müdür? ‘Ben de’ derken bir muhabbet azalması var mıdır, yok mudur? Hiçbir zaman ‘ben de’, ‘ben’ kadar güçlü olamaz ki. ‘De’ diyerek katılmadığımız olaylara karışabiliriz mesela. ‘Ben de gittim’ diyorsanız, buradaki ‘de’ sizi kurtarmaz ama en azından gönülsüz olduğunuzu anlarız.

Bazı kelimelere takığım işte. Bunlardan biri de ‘işte’ sözcüğü. Takıldığım işte sözcüğünün kendisi değil, bazı yerlerdeki kullanımı. Hani çocuk yaramazlık yapıp bir şey kırdığında anne sorar: ‘Oğlum niye kırdın? Çocuk cevap verir: ‘İşte!’ Bu ‘işte’ bir çocuğa yakışır, ama büyüklere hiç yakışmaz. Bir büyük yaptığı eylemin sorumluluğunu üstlenmeyip ‘işte’ deyince, yani aslında ‘keyfimin kahyası mısın’ demeye getirince diyaloğu kapatmış, mantığı, sağduyuyu, anlaşma imkanını devre dışı bırakmış, soruyu soranın da ‘de’lerini attırmış oluyor.

Neyse ‘de’ meselesini yazıp, içimdeki kurtları boşalttım, artık...."

Blog Paylaşımları