Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim
Önce düsün,sonra söyle
Önce düsün,sonra söyle
Dogru konus,sakin yalan söyleme ve yalana benzeyen gerçegi de söyleme.Cünkü bir gerçek ki yalana benzer,o da yalan olmus olur.Hep sözünün dogruluguyla taninmis biri olarak bilinmeye çalis.
Sözü yerine uygun olarak söyle,uygunsuz söz söyleme.Cünkü begenilen sözün hem söyleyene yarari var,hem de isitene. Uygunsuz sözün zarari ise,söyleyene de,isitene de olur.
Sözünün basina ve sonuna dikkat et.Birisine bir sey söyleyecek olursan yüzüne karsi söyle,arkasindan konusma. Böylece sözü bilerek söyleyenlerden olursun.Cünkü lafini bilmeden konusan kisi,açik ve anlasilir konusan papagana benzer.Papagan sarf ettigi sözden habersizdir.Papagan gibi olanlara,"konusur ama konusmasini bilir" demezler.Öyleyse Konusan ve konusmasini bilen odur ki,konustugu zaman kim olursa olsun ondan bir sey anlayabilmeli.Böyle olmayana insan demezler,çünkü böyleleri insan suretinde hayvandir.
Söz yüce bir seydir,sen de sözü yüce bil.Cünkü söz en yüksek yerden gelmistir,onun için azizdir.Bu aziz sözün yerini bulunca bildiginden sakinma.Ve yeri degilse sözü harcama, tâ ki sözün zayif olmasin,aklina ve bilgine zarar gelmesin.
***
Yok yere,anlamsiz iddiada bulunma.Bir ilimden habersizsen, o ilimle ilgili iddiayi birak.Diledigini,o bilmedigin ilimle elde edemezsin,ama bildigin ilimle ne gerekirse elde edersin.
Sana faydasi veya zarari olmayan sirri ögrenmeye heveslenme ve sirrini kimseye söyleme.Birkaç kisi bir yere toplanip otursa,orada biriyle fisildasma.Iyi dahi konussan halk kötüye yorar: "Kim bilir ne uygunsuz söz ki,fisiltiyla söylüyor" der.Cünkü halkin birbirine olan süphesi kötüdür, öyleyse sözü açik söyle,ama ne söylersen kendi degerince söyle,kendinden büyük söyleme.
Birisinden isittigin sözü dinle,fakat o sözle çabuk hareket etme.Ne söylesen,önce düsün,sonra söyle,tâ ki sonra o sözünden pisman olmayasin; çünkü derhal söylemenin bir sekli var: Ya yarar,ya zarar.Ama düsünüp söylemek iki sekildir:
1- O sözün zararliysa düsünmekle anlarsin,o zararli isten sakinirsin.
2- Yararlisini dogru bilirsin,çekinmeden o yararli seyi elde etmeye gayret edersin.
Nerede olursan çok bilgili ve az sözlü ol.Susmak ikinci sagliktir.Cünkü çok kisi saglikli iken,sözü yüzünden hasta olur.Az söylemek ve öz söylemek akil nisanidir.Cok söylemek bilgisizlik nisanidir.Cünkü bir kisi ne kadar akilli ve kâmil olsa da,ne zaman çok sözlü olursa -sözleri hep yerinde olsa bile- ayak takimi arasinda adi beyinsiz olur.Eger cahil ve siradan biri de olsa,ne zaman susmustur ve konusmaz,siradan kisiler onu akilli ve hünerli kisilerden sayarlar.
***
Ne kadar temiz gönüllü,ne kadar iyi kalbli olsan da,kendini övücü olma.Kisi kendine iyiyim diye sahitlik ederse sahitligi geçmez.Cünkü sahitligi kendin için yaparsan onu dinlemezler.Calis ki,seni baskalari övsün.Kendi kendini övme.
Gücün yettikçe söz dinlemekten ürkme.Cünkü insan söz dinlemekle söz ehli olur.Buna delil sudur: Bir çocuk dogunca yer altinda bir kubbede besleseler,süt emzirseler ve anasiyla dadisi yaninda hiç konusmasalar,o çocuk büyüdügü zaman dilsiz olur.Ama orada iki çocuk olsa ve hiçbir söz isitmeseler,ikisi birbiriyle konusmakla bir dil olustururlar ve o dili de ancak ikisi bilir,baskalari bilmez.Öyleyse halkin sözünü isit ve kabul et.Özellikle geçmis beylerin ve âlimlerin sözlerini can kulagiyla dinlemek ve itimat etmek gerek.
Huzur Pinari
Selam Sevgi ve Dua ile
çok güsel emeğinize sağlık