Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim


Molla Cami'ye buyrun...

Merhaba arkadaşlar,

Sitenin ismi "Molla Cami" olmasına rağmen, nahiv ilminin en önemli eserlerinden biri olan İbn-i Hacib'in(bir rivayete göre de Molla Nureddin Muhammed Cami'nin) "Molla Cami" ismindeki kafiye şerhinden burada hiç bahsedilmemesi ilginç geldi bana. Bari ben başlatayım dedim, inşallah katılım olur.

Burada evvela "Molla Cami" kitabında, kaidelere misal olarak ibarede geçen beyitleri zikrederek, ardından da "beytin örnek teşkil etmesine sebep olan kısmını izah" ederek bazı nahiv kaideleri konusunda kendimizi geliştirelim diyorum. Ben önce beyti yazarım. Katılmak isteyen arkadaşlar da önce beytin manasını, sonra da "Mahall-i Şahid"ini, yani beytin örnek gösterilmesine neden olan nahiv kaidesinin geçtiği kısmı söyleyerek izah ederler. Böylece ben de nahiv derslerimi tekrar etmiş olurum. :-)) Çok küllendi benim bilgilerim. İnşallah zorlanmam...

Evet, hadi bakalım, Nahiv meraklıları buraya!!!!:)

İşte ilk beytimiz. Peygamberimiz efendimiz (S.A.V)'in kızı Fatımatu-z Zehra (r.a) validemizin Rasulullah'ın vefatı üzerine söylediği bir beyittir:

ما ذا على من شمّ تربة أحمدا * أن لايشمّ مدّى الزمان غواليا * صبت عليّ مصائبٌ لو انها * صبت على الأيام صرن لياليا *

İlkinde ben ipucu vereyim. Mahalli Şahid "مصائبٌ" kelimesidir. Manasını ve açıklamayı sizden bekliyorum. Bunun izahatı çok basit zaten...Molla Cami okumayanlar dahi bilirler...

Selametle...

مفاعل مساجد : مصائب vezninde olmakla sığayı müntehelcumudur ve gayri munsarıftır. zarureti şiirden dolayı munsarıf olmuş tenvin dahıl olmuşdur.

bu şiir Hz Fatıma validemizin olub peygamber efendimizin vefatında söylemiştir.Şiirin manası " Ahmet a.s türbesini koklayan kimseye ne oluyorki onun türbesini kokladıkdan sonra uzun zaman başka koku almıyor ,benim üzerime öyle musıbetler döküldüki bu musıbetler gündüzler üzerine gelseydi gündüzler gece olurdu "

Tebrikler, doğru cevap. İkinci bir beyt gönderiyorum:


هنيئا لأرباب النعيم نعيمهم * وللعشق المسكين ما يتجرع

.
أعِدْ ذكر نُعْمانٍ لنا أنّ ذكره * هو المسك ما كررته يتضوع

Selametle...

"Allahümme sebbit kalbi ale dinike ve ta'atike-l islam"

güzel şiirler sağolunuz:) keşke katılan kardeşlerimiz fazla olsa

ذكر muzaf نُعْمانٍ muzafı ileyhdir. Muzafıileyh olduğu için cer olmuştur , gayri munsarıftır , haliti ceri fetha ile gelmesi lazım iken zarurati şiirden kesre ile gelmiş

şiirin manası:

Nimet erbabının nimeti kendilerine afiyet olsun,
Aşık miskinlerede onlardan artanları yeter,
Numanı bize anlat,
Onların hatıraları bir miskdir ,tekrar ettikçe kokusu etrafa dağılır

Msevgili kardeş, her şeyden önce başlattığın bu faydalı yazıdizini için teşekkür ederim.Allah ecrini en güzel şekilde versin. Ben Molla cami hakkında verdiğin bilgilere ufak bir tashih yapmak istiyorum, eminim kusuruma bakmazsınız:

1)Molla cami'nin kendisi değil metni, yani "Kafiye" İbn Hacib'indir.

2)Kitabın ismi "el-Fevaidu'd-Diyaiyye"dir. Diyauddin ismindeki oğluna ithaf etmiştir Ustad. Molla Cami, kitabın değil, müellifin ismidir. "Camlı molla" demektir anlamı. Cam, İran'ın bir kentidir.Ama türkiyede "molla cami" ismi yanlışlıkla kitaba kullanılomıştır.

Fi emanillah!!!

Slm ve hurmetler sevgili hocam bakiyom da nahiv alaninda söz söyletmiyon bize.
bizim gibi garibanlar ancak sarf ve kafiyeye kadar katilim saglayabilir.
o alanda sorularinizi beklerim.

vsslm

UBEYD kardeşime aynen katılıyorum.Hocam siz müzakere yapın biz anlamadığımız yerde "biz anlayamadık" şeklinde nida ederiz artık.

Merak ve ilgi ile bekliyoruz..

Merhaba Mihman,


Cevabın için teşekkürler. Ancak bu misalde نُعْمانٍ kelimesi muzafün ileyh olduğu için cer olmamıştır. Gayrı munsarıf bir kelimenin munsarıf hale geldiği yer "muzaf" olduğu vakit. Sanırım karıştı. Burası şiir zaruretinden dolayı ikinci bir misal sadece. Hz. Fatıma'nın şiirinde "vezin ölçüsü" nedeni ile "mesaibün" kelimesi munsarıf olmuş ve tenvin almıştı. Bu misalde ise "vezin" tam, ama şiirin akıcılığı (selaset) için tenvinve cer olarak gelmiştir. Molla Cami metninden aynen aktarıyorum : فانه لو فتح نون نعمان من غير تنوين يستقيم الوزن و لكن يقع فيه زحاف يخرجه من السلاسة "

Arapça yazıları büyütemiyorum bir türlü...:(

Selametle...

Merhaba,

Ibn Hisam kardeş, zaten "bir rivayete göre" şeklinde kayıt düşmüştüm. Verdiğiniz bilgiler için teşekkürler...

Fi emanillah....

Maşallah mollaların müzakeresi nede güzel oluyor gayet edeb dairesi içerisinde yorumlarını ve müzakerelerini dikkatlice okuyoruz ancak sadece beyitlerle değilde kavaidi külliyeyide başlatsak hani fena olmaz diyorum..

Ama bu arada ibn hişamın "katrunneda ve bellüsseda" isimli eserinide dikkatli okumanızı tavsiye edrim misalleri hep ayet-i kerime va hadis-i şeriflerle süslemiş.

Bunu söylerken "kafiye"yi basit gördügüm anlaşılmasın aman sadece tavsiye ettim

Arkadaşlar katılım az olduğu için yavaş gidiyor. Kusura bakmayın. Siz çok katılırsanız ben de sık sık yeni metinler ve yeni sorular gönderirim.

Şimdi buyrun Molla Câmi'den yeni bir beyt gönderiyorum. Hep birlikte bakalım ne olmuş bu şiirde.

Şiir İmr'ü-l Kays'a ait:

ولو أنما أسعى لأدنا معيشة * كفانى و لم اطلب قليل من المال
ولكنما أسعى لمجد مؤثّل * وقد يدرك المجد المؤثّل أمثالى



Mahalli Şahid " و لم اطلب قليل من المال " kısmıdır. Peki hangi kaideyi açıklamıştır Mola Cami hazretleri bu misalle..?

Kolay gelsin.

Selametle...
_______

"Son nefese kadar, son nefes dahil salih amel, iman ve doğru yol üzere üzere kaim olmayı nasip eyle Ya Rab! "

Burda mana lev sebebi ile fesad oldugu icin tenazu babindan olmadigini anlatmistir yalniz bu kafiyedeki kaide,mollacamide baska bir kaidemi anlatildi onu bilemiyorum..




Bir mum diğer bir mumu tutuşturmakla ışığından birşey kaybetmez.
Mevlana (rah.)

slm alykm arkadaşlar ben foruma yeni katıldım
ilgiyle izliyorum. arapçaya yeni başladım inş böyle kıymetli bilgilerden istifade ederim
ancak katkım olamayacağı için affınıza sığınıyorum.
selametle

Tefrih kardeşim cevabınız doğru olabilir, lakin bu şiirin mahalli şahidi orası değil.

Mahalli Şahid: كفانى و لم اطلب قليل من المال cümlesi...

Evet, yeni cevapları alalım lütfen. :)

SOSVANIS kardeşim siz de hoş geldiniz. Umarım müstefid olursunuz.
______

"Allahümme sebbit kalbi ale dinike ve ta'atike-l islam"

ولو أنما أسعى لأدنا معيشة * كفانى و لم اطلب قليل من المال

ولكنما أسعى لمجد مؤثّل * وقد يدرك المجد المؤثّل أمثالى



Tenazu babından değildir.

Burada كفانى و لم اطلب قليل من المال tenazu babında küfeliler

birinci fiilin (كفانى)

amel etmesini hükmetmişler, basralılar ikinci fiilin ( اطلب) amel etmesini hükmetmişler.
Küfelier 1. fiilin ameletmesi daha uygundur diyerek arab şairlerinin en fasihi olan İmr'ü-l Kays bile 1. fiili amel ettirmiştir diyerek misal getirmişleridir.
Musannıf İbni hacib basralılar adına cevab verimiştir;İmr'ü-l Kays ın bu şiiri tenazu babından değildir zira tenazu babından yapsak mana fasit olur,demiştir.

Manası; Ben az bir meışet için çalışsaydım az mal bana kafi gelirdi(yeterdi)
izzet ve şerefi taleb etmezdim.Halbuki bana az mal yeterli olmaz ben izzet ve şerefi isterim

Not: bundan önceki sorunuzda نعمان lafzı terkipte nedir?

Teşekkürler Mihman kardeşim,

Cevabınız doğru ve gayet açıklayıcı olmuş. Elinize sağlık. Kısaca söylemek gerekirse bu şiir "İki fiilin ard arda gelip aynı mamülü aldığı yerlerde birinci fiilin amel etmesinin daha müreccah olduğuna" delil olarak getirilmiştir.
___

" Not: bundan önceki sorunuzda نعمان lafzı terkipte nedir? " diye sual buyurmuşsunuz. El-cevap: Muzafun ileyh'tir. Gayrı munsaruf olduğu için "Zikra nu'mane" şeklinde gelmesi lazım iken (bkz: gayrı munsarıf kelimatın i'rabı, Avamil, Izhar, Kafiye) şiir zaruretinden dolayı "Numanin" şeklinde mecrur olarak gelmiştir. Molla Cami'de dahi şiir zaruretine misaldir.

Wesselam..
_______

"Allahümme sebbit kalbi ale dinike ve ta'atike-l islam"


Nahiv ilimleri

MollaCami.Com