Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim

HİÇ DÜŞÜNDÜNÜZMÜ ÇOCUĞUNUZA YARAMAZ DERKEN ?

HİÇ DÜŞÜNDÜNÜZMÜ ÇOCUĞUNUZA YARAMAZ DERKEN ?

Anne-babaların bir çocuğun olumsuz davranışlarını belirtmek için, o çocuk ile ilgili en yaygın biçimde kullandıkları kelime hangisidir? Bu kelimenin ‘yaramaz’ kelimesi olduğunu söylemek zor olmasa gerek. Öylesine yaygın kullanılıyor ki adeta dilimize yer etmiş gibi me geliyor. Siz hiç ‘yaramaz’ kelimesinin sözcük anlamını baktınız mı? Çocuklarda hangi davranışları gördüğünüzde bu sözcüğü kullandığınızı düşündünüz mü? Sahi,’yaramazlık’ ne demek?
Arkadaşlar, öncelikle bu sözcüğü hangi durumda kullanırsak kullanalım, çok önemli bir disiplin ilkesini ihlal etmiş oluyoruz. Bir çocuğa ‘yaramaz çocuk’ dediğimiz zaman, onun kendisini, bütün özelliklerini, o çocuğun her şeyini hedef alıyoruz. En azından çocuklar bu mesajı böyle alıyorlar. Hâlbuki yapıcı disiplin temel ilkelerinden en önemlisi ‘çocuğu değil yaptığı davranışı karşımıza almamız gerekiyor.’
Bizim ‘yaramazlık ‘ olarak nitelendirdiğimiz davranışların hepsinin altında bir amaç vardır. Başka bir ifadeyle ‘yaramazlık’ bu yaramazlığı yapan çocuğun bir ihtiyacının giderilmesine dönük bir eylemdir. Usta bir anne baba yaramazlığın görünen yüzü ile uğraşmak yerine ve çocuğunu etkilemek yerine, onun bu davranışının hangi amaca yönelik olduğu ve çocuğun hangi ihtiyacından kaynaklandığı üzerine yoğunlaşır. Unutmayınız, istenmeyen davranışların amaçlarını ve sebeplerini bulup, bu sebeplerle ilgilenmediğimiz sürece, davranışları değiştiremeyiz.
Bazı ‘yaramazlıklar’ zekâ ürünüdür. Başka bir ifadeyle, meydana getirme ürünüdür. Düşünülmüş, tasarlanmıştır. Yetişkinlerin bu tür ‘yaramazlıklara’ karşı gösterecekleri sağlıksız ve olumsuz tepkiler çocukların düşüncelerine de zarar verir.
YARALAYICI KELİMELER KULLANMAK
Bir annenin babanın bilerek ya da bilmeyerek çocuklarına yaralayıcı kelimeler kullanması, belki de en büyük hatalardan birisidir. Bir anne baba çocuklarının duyuş, düşünüş ve yaşantıları üzerinde inanılmaz etkileri olduğu unutulmamalıdır. Ne kadar umurlarında değilmiş gibi görünse de çocuklar anne babalarının kendileri hakkındaki ifadelerini önemserler. Daha da önemlisi, anne babanın kendileri için kullandığı ifadeleri içselleştirirler. Bunun anlamı şudur. Bir çocuk, annesinin yada babasının kendisi için kullandığı ‘aptal’ ifadesini bir süre sonra ‘ben aptalım’ şekline dönüştürür. ‘Aptal, geri zekâlı, beceriksiz, tembel, pis, pasaklı, uyumsuz, kafasız…’ gibi kelimeler, çocuk ile ebeveyn arasında olması gereken sıcak ve samimi ilişkiye zarar verdiği gibi çocukları incitir ve kendilerine verdikleri değer duygusunu da azaltır. Bazı durumlarda anne babaların kasıtlı ve kötü niyetli olmadığı bilinen gerçektir. Fakat kasıtlı olmasa da zarar ayını oluyor. Çocukları yaralayacak, öz güvenini ve kendilerine verdiği değeri azaltacak kelimelere dikkat edin.
Kafamızın içine bir trafik lambası yerleştirelim. Evet, yanlış duymadınız, bildiğiniz trafik lambalarını hatırlayınız. Kırmızı ışık yandığı zaman ne yaparız; dururuz. Sarı ışıkta hazır olur, yeşil ışıkta geçeriz. Öfkelendiğimiz zaman da bu ışıkları hatırlayın. Önce kırmızı ışığı yakın, yani durun. Onbeş yirmi saniyelik bir durma size daha mantıklı davranma konusunda önemli fırsatlar sunacaktır. Sonra sarı ışığı yakın, yani düşünün. Vereceğiniz tepkinin ya da söyleceğiniz sözün ne olması gerektiğini düşünün. Seçeceklerinizin neler olduğunu düşünün. En uygun olanın belirleyin. Sonra yeşil ışık; belirlediğiniz tepki biçimini hayata geçirin. İnanın, bütün bunlar için ihtiyacınız olan süre sadece 30–40 saniye olacaktır. Böyle bir sürede çok şey kazanacaksınız, çok önemli şeylerin yok olmasını önleyebileceksiniz.
Her şeye rağmen yaralayıcı ifadelerden birini kullanmışsak da, gecikmemek koşuluyla yapabileceğimiz bir şey var. Öncelikle böyle bir ifade kullandığınızın farkına varın. Ve daha sonra da özür dileyin. Sözlüklerde bulunan iki kelime birçok durumda çok işe yarar. Bu iki özel kelimenin bir tanesi ‘teşekkür ederim’ diğeri de ‘özür dilerim’ dir. Bu iki kelime yerinde ve zamanında kullanıldığında pek çok çatışmayı çözer, yanlış anlamaları düzeltir ve insanların kendilerini çok daha iyi hissetmelerine yardımcı olur. Bu ifadelerden ‘teşekkür ederim’i kullanmak, diğerini kullanmaya göre daha kolaydır. ‘ Özür dilerim’ ifadesini kullanma konusunda pek çok insanın sıkıntı yaşadığı bilinir. Gerçekte bu özel ifadeyi kullanabilmek bir erdemlik göstergesidir. Yaş, mevki gibi değişkenler açısından kendimizden daha yüksekteki ya da en azından kendimizle eşit durumdaki insanlara karşı ‘özür dilerim’i kullanmak daha kolayken, kendi çocuklarımıza karşı bu ifadeyi kullanmak gerektiği zaman zorlanırız. Ancak kullandığımız yaralayıcı ifadelerin hem çocuklarımızda meydana getirdiği incinmeleri tedavi edecek hem de bu ifadeleri kullanmamızdan dolayı bizim kendi içimizde de hissedeceğimiz olumsuz duyguları ortadan kaldıracak başka pansuman malzemesi de yok.

ALINTI..

Selam ve dua ile kalın sağlıcakla..
S.Faruk

Aile ve Cocuk