Bölümler | Kategoriler | Konular | Kitaplar | İletişim
TÜRK DiLiNiN BUGÜNKÜ DURUMU VE YAYiLMA ALANLARi
TÜRK DiLiNiN BUGÜNKÜ DURUMU VE YAYiLMA ALANLARi
Türkler, tarihin eski devirlerinde olduGu gibi bugün de varliklarini oldukça genis bir coGrafyada sürdürmektedir. Dünya haritasina baktiGimiz zaman doGuda MoGolistan ve Çin içlerinden, batida Viyana’ya; kuzeyde Sibirya’dan, güneyde BaGdat, Lübnan siniri ve Kibris içlerine kadar uzanan büyük coGrafyaya Türklerin yayildiklarini görürüz. Türk milleti, bu genis coGrafya içinde yer alan MoGolistan, Çin, Rusya, Afganistan, Azerbaycan, Türkmenistan, Kazakistan, Kirgizistan, Özbekistan, iran, irak, Suriye, Türkiye, Kuzey Kibris Türk Cumhuriyeti, Yunanistan, Bulgaristan, Yugoslavya, Romanya ve Polonya’da yasamaktadir.
Günümüz sartlari içerisinde eGitim, is gibi çesitli sebeplerle farkli bölgelerde yasamak durumunda olan Türkleri de buna dahil edersek bu alan daha da genislemektedir.
Dünya TürklüGü yönlere göre adlandirilirken Hazar’in batisinda ve güneyinde kalan Türkler Bati TürklüGü; Hazar’in doGusunda kalan Türkler DoGu TürklüGü; Karadeniz, Kafkaslar ve Hazar’in kuzeyinde kalanlar Kuzey TürklüGü olarak adlandirilir.
Yönlere göre dünya TürklüGü su sekilde ayrilmaktadir:
A. Bati TürklüGü
1. Türkiye Türkleri
2. Rumeli Türkleri (Yunanistan, Bulgaristan ve Yugoslavya’da; ayrica Moldavya ve Bulgaristan’daki Gagavuzlar)
3. Kibris Türkleri
4. Suriye Türkleri
5. irak Türkleri
6. Azerbaycan Türkleri (Kuzey Azerbaycan, Gürcistan ve Ermenistan ile iran’daki Güney Azerbaycan’da)
B. DoGu TürklüGü
1. Bati Türkistan Türkleri (iran’in Horasan bölgesinde, Afganistan’in kuzeyinde ve daGilan Sovyetlerdeki Türkmen, Özbek, Karakalpak, Kazak ve Kirgiz Türkleri)
2. DoGu Türkistan Türkleri (Çin’in bati bölgesinde- DoGu Türkistan’daki Uygur ve Kazak Türkleri)
C. Kuzey TürklüGü
1. Sibirya Türkleri (Yakutlar)
2. Abakan Türkleri (Tuvalar ve Hakaslar)
3. Altay Türkleri
4. idil-Ural Türkleri (Kazan ve Bati Sibirya Tatarlari, Baskurtlar ve Çuvaslar)
5. Kafkas Türkleri (Kafkaslarin kuzeyindeki Karaçay, Malkar (Balkar), Nogay ve Kumuk Türkleri)
6. Kirim Türkleri (Özbekistan, Kirim, Türkiye ve Romanya’da)
7. Karay Türkleri (Polonya ve Litvanya’da)
Bütün bu alanlarda konusulan Türk dilinin biri Yakutça diGeri Çuvasça olmak üzere iki uzak lehçesi vardir.
Yakutça ve Çuvasça, Türk dilinin metinlerle takip edilebilen devirlerinden daha önceki çaGlarda ayrildiklari ve ana Türk kitlesi ile temaslari kesildiGi için ayri birer lehçe karakteri kazanmislardir. Esasen Yakutça ve Çuvasça, yüzyillar boyunca birer konusma dili olarak kullanilmis, ancak 19. ve 20. yüzyillarda yazi dili haline gelmistir. Bugün her iki lehçe de kiril alfabesini kullanmaktadir.
Yakutlar, Sibirya’da, batidan doGuya, Katanga, Ölenek, Lena ve Kamçatka’ya doGru Kolima irmaklari çevresinde yasarlar. Bu bölge siyas